“Төрийн орон сууцны корпораци” ТӨХХК-ийн хэрэгжүүлж буй төсөл хөтөлбөрийн талаар “ТОСК” ТӨХХК-ийн Орон сууц ашиглалтын хэлтсийн дарга З.Энх-Оргилтой ярилцлаа.

“ТОСК” ТӨХХК-ийн хэрэгжүүлж буй “Түрээсийн орон сууц хөтөлбөр”-ийн талаар ярилцлагаа эхлэх үү?

“ТОСК” ТӨХХК нь хүн амыг хямд өртөгтэй, чанартай орон сууцаар хангах, зорилтот бүлгийн иргэдэд чиглэсэн орон сууцны хөнгөлөлтийн бодлогыг хэрэгжүүлэх үйл ажиллагааг хуулиар олгосон эрх хэмжээний хүрээнд төрийн бодлого шийдвэрийг хэрэгжүүлэх зорилготой. Өнөөдрийг хүртэл Засгийн газраас хэрэгжүүлсэн “40 000 айлын орон сууц”, “4000 айлын орон сууц”, ”100 000 айлын орон сууц”, “Буянт-Ухаа 1”, “Буянт-Ухаа 2”, “Аймаг бүрт 1000 айлын орон сууц” зэрэг төсөл, хөтөлбөрүүдийг  хэрэгжүүлж, 5987 айлын орон сууцыг захиалан бариулж, инженерийн шугам сүлжээнд бүрэн холбогдсон орон сууцаар иргэдийг хангаад байна. Түүнчлэн ипотекийн 8 хувийн зээлийг анх удаа хэрэгжүүлж, 7491 өрхийн амьдрах орчныг сайжруулсан байна. Засгийн газрын 2015 оны 248 дугаар тогтоолоор “Түрээсийн орон сууц” хөтөлбөр батлагдсан. Хөтөлбөрийн хэрэгжилтийг хангах үүднээс Засгийн газрын 2016 оны 38, 169, 298 дугаар тогтоолууд тус тус батлагдаж, хэрэгжүүлсэн.

Төрийн өмчийн түрээсийн орон сууцад хэчнээн орон сууцыг, 1мкв-ыг нь ямар үнэтэйгээр шилжүүлсэн байдаг юм бэ?

Төрийн өмчийн түрээсийн орон сууцны санд нийслэл болон орон нутагт нийт 1512 айлын орон сууцыг Засгийн газрын 2016 оны 38, 169, 298 дугаар тогтоолуудын дагуу шилжүүлсэн байдаг.  Орон сууцны мкв-ын үнийн тухайд Засгийн газрын тогтоолын хавсралтад нийслэл болон орон нутагт ямар үнэтэй байх талаар тодорхой нэг бүрчлэн зааж өгсөн байдаг. Тодруулбал, Засгийн газрын 2016 оны 38 дугаар тогтоол, 169 дүгээр тогтоолоор батлагдсан “Буянт-Ухаа 2” хороолол дахь орон сууцны мкв-ын үнийг 1,350,000, орон нутагт 1,150,000-1,280,000 төгрөг байхаар тогтоож өгсөн байдаг. Харин Засгийн газрын 2016 оны 298 дугаар тогтоолоор баталсан “Хангай” хотхоны түрээсийн орон сууцны санд шилжүүлсэн 223 айлын орон сууцны мкв-ын үнийг 1,880,000 төгрөг байхаар тогтоосон байдаг.

Түрээсийн орон сууцад хэчнээн иргэн хамрагдсан бэ. Түрээсийн орон сууцад хамрагдах иргэдэд ямар шалгуур тавьдаг вэ. Бүрдүүлэх бичиг баримтын талаар мэдээлэл өгөхгүй юу?

Төрийн түрээсийн орон сууцны санг бүрдүүлсэн 1512 айлын орон сууцад холбогдох журмын дагуу шаардлага хангасан иргэдээ нээлттэй сонгон шалгаруулалтын хүрээнд оруулах ажлыг зохион байгуулсан. “Зорилтот бүлгийн иргэдийг түрээсийн орон сууцад хамруулах журам”-ын холбогдох шаардлагыг хангасан иргэд буюу залуу гэр бүл /2017 оны гуравдугаар сарын 01-ний өдрөөс өмнө гэрлэлтээ албан ёсоор батлуулсан 35 хүртэлх насны эхнэр, нөхөр/, төрийн албан хаагч, хувийн байгууллагын ажиллагсад болон хувиараа хөдөлмөр эрхлэгч, 18 хүртэлх насны дөрөв ба түүнээс дээш хүүхэдтэй гэр бүл, өрх толгойлсон эцэг, эх, өндөр насны тэтгэвэр тогтоолгосон ахмад настан, хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэн, түүнийг халамжилдаг гэр бүл, байгалийн гамшиг, аюулт үзэгдлийн улмаас орон гэргүй болсон иргэдийг хамруулсан. Мөн түрээсийн орон сууцад амьдрах хүсэлтэй иргэн эрх зүйн чадамжтай, 21 насанд хүрсэн, тухайн орон нутагт байнга оршин суудаг, түрээсийн барьцаа төлбөр болон орон сууцны ашиглалтын зардлаа төлөх боломжтой тогтмол орлоготой байх, бүртгүүлэх өдрийн байдлаар өөрийн өмчлөлийн инженерийн хангамжтай орон сууцгүй байх гэсэн нийтлэг шалгуурыг хангасан байх ёстой. Түрээсийн орон сууцад хамрагдах хүсэлт гаргах иргэн нь иргэний цахим үнэмлэхийн нотариатаар гэрчлүүлсэн хуулбар, оршин суугаа хаяг, ам бүлийн тодорхойлолт, журмын хавсралт маягтын дагуу гаргасан өргөдөл, орлого тодорхойлох баримт бичиг, өөрийн өмчлөлийн орон сууцгүй болохыг тодорхойлсон эд хөрөнгийн улсын бүртгэлийн лавлагаа, барьцаа хөрөнгийг байршуулсан банк дахь дансны хуулга, байгалийн гамшиг, аюулт үзэгдлийн улмаас орон гэргүй болсон иргэн гамшгаас хамгаалах байгууллагын дүгнэлтийг хавсаргах шаардлагатай. Мөн аль бүлэгт хамаарч байгаагаасаа шалтгаалан нэмэлт материал бүрдүүлэхийг журамд тусгаж өгсөн байдаг.

Түрээсийн орон сууцанд амьдарч буй иргэд сардаа хэчнээн төгрөгийн түрээс төлдөг вэ?

Барилга, хот байгуулалтын сайдын 2017 оны 25 тоот тушаалаар түрээсийн орон сууцны 1 мкв-ын төлбөрийг нийслэлд 6000, орон нутагт 4500 байхаар тогтоосон. Сайдын тушаалаар баталсан төлбөрийн хэмжээг үндэслэн иргэд маань түрээсийн орон сууцны төлбөрөө төлөх бөгөөд дээр нь ашиглалтын зардал буюу ус, дулаан, цахилгаан, СӨХ-ны төлбөр нэмэгддэг.  Түрээсийн орон сууцны төлбөр талбайн хэмжээнээсээ хамаараад харилцан адилгүй байдаг.

“Хангай хотхон”-ы мкв-ын үнийн зөрүүний асуудал үүссэн гэж байсан. Энэ талаар тайлбар өгөхгүй юу?

“Хангай хотхон”-ы оршин суугчид маань холбогдох Засгийн газрын тогтоол буюу 2016 оны 298 дугаар тогтоол болон түрээсийн орон сууцтай холбоотой дүрэм, журамтайгаа сайн танилцаагүй эсвэл мэдээлэл дутуу байдлаас үүдэн буруу ойлголттой байх шиг байна. Түүнээс биш энэ үнийн зөрүүний асуудал гэдэг иргэдийн ярьж байгаа шиг зүйл огт  байхгүй. Засгийн газрын 2016 оны тавдугаар сарын 31-ний өдрийн 298 дугаар тогтоолд “Түрээсийн орон сууц” хөтөлбөрийн хэрэгжилтийг хангах, түрээсийн орон сууцны санг нэмэгдүүлэх зорилгоор “Хангай хотхон”-ы нийт 223 айлын орон сууцыг төрийн өмчийн түрээсийн орон сууцны санд худалдан авахыг тухайн үеийн Барилга, хот байгуулалтын сайдад зөвшөөрсөн байдаг. Мөн түрээсийн 223 айлын орон сууц хүлээлцсэн актыг тухайн үеийн комиссын бүрэлдэхүүн гарын үсэг зурж, баталгаажуулсан байдаг. “ТОСК” ТӨХХК-ийн үйл ажиллагаа, түрээсийн орон сууцад иргэдийг хамруулах болон манай байгууллагаас хэрэгжүүлж байгаа төсөл хөтөлбөртэй холбоотой мэдээлэл иргэдэд нээлттэй, хэдийд ч ирээд хүссэн мэдээллээ авах боломжтой шүү гэдгийг энэ дашрамд хэлье.

Түрээсийн орон сууцанд амьдардаг иргэд өмнө төлсөн түрээсээ урьдчилгаанд тооцуулж, байрны үндсэн төлбөрөөсөө хасуулах шаардлага тавьсан байсан. Ийм боломж бий юу?

“ТОСК” ТӨХХК нь Засгийн газар болон Барилга, хот байгуулалтын яамнаас гарсан тогтоол шийдвэрийг хэрэгжүүлэх үүрэгтэй байгууллага. Тиймээс тогтоол шийдвэрийн хэрэгжилтийг хангуулж ажиллана. Түрээсийн орон сууцны төлбөр буюу иргэдийн төлж байгаа түрээсийн төлбөрөөр зөвхөн Хөгжлийн банкны зээлийн хүүг төлдөг. Гэтэл иргэд маань мэдээлэл дутуу байдлаас, зарим нэг нь мэдсээр байж нэгнээ өдөөн турхирах маягаар түрээсийн төлбөрийг урьдчилгаа төлбөрт тооцуулах гэх мэт ямар ч боломжгүй шаардлагыг тавьж байгаа нь зохимжгүй юм.

Түрээслээд өмчлөх журам батлагдсан гэсэн. Энэ талаар мэдээлэл өгөхгүй юу?

Засгийн газар 2019 онд 138 дугаар тогтоолоор “Түрээсийн орон сууцыг өмчлүүлэх журам”-ыг баталсан. Энэ дагуу салбар яам, “ТОСК” ТӨХХК-ийн зүгээс иргэдээ орон сууцтай болгох, түрээсийн орон сууцаа зөвхөн түрээслээд амьдрах биш өмчлөх боломжоор хангахаар ажиллаж байна. Тодруулбал, түрээсийн төлбөр дээрээ нэмэлт төлбөр төлж, урьдчилгаа 30 хувиа бүрдүүлж, улмаар ипотекийн зээлд хамрагдах, хоёрт нь, түрээслэгч нь түрээсийн төлбөрөөс гадна түрээсэлж байгаа орон сууцны нийт үнийг 5 хүртэлх жилийн хугацаанд сар бүр хуваарийн дагуу хэсэгчлэн төлж, түрээсийн орон сууцаа худалдан авч өмчлөх гэсэн хоёр хувилбарын иргэддээ санал болгож холбогдох журмын дагуу гэрээгээ хийж эхлээд байна.

Өнөөдрийн байдлаар хэчнээн иргэн амьдарч буй орон сууцаа түрээслээд өмчлөх хүсэлтээ гаргаад байна вэ?

Өнөөдрийн байдлаар нийслэл болон орон нутагт нийт 510 иргэн түрээсэлж байгаа орон сууцаа өмчлөх гэрээг хийгээд байна. Иргэд маань орон сууцаа өмчлөх сонирхол их байгаа бөгөөд энэ тоо цаашдаа нэмэгдэх хандлага ажиглагдаж байна.

“ТОСК” ТӨХХК-ийн цаашид хийж хэрэгжүүлэх төсөл хөтөлбөрийн талаар мэдээлэл өгөөч?

Цаашид бид УИХ-аар баталсан “Алсын хараа-2050”, Монгол Улсыг 2021-2025 онд хөгжүүлэх таван жилийн үндсэн чиглэл, Засгийн газрын 2020-2024 оны үйл ажиллагааны хөтөлбөр, Төрөөс орон сууц, нийтийн аж ахуйн талаар баримтлах бодлого зэрэг урт болон дунд хугацааны хөгжлийн бодлогын баримт бичигт тусгагдсан “150 мянган айл-Орон сууц” хөтөлбөр, Түрээсийн орон сууц хөтөлбөрийн хүрээнд “Эко яармаг-1”, ”Солонго-1”, ”Солонго-2”, “Залуус-1, 2” орон сууцны хотхон, хорооллын төсөл хөтөлбөрүүдийг хэрэгжүүлэхээр бэлтгэл ажлыг ханган ажиллаж байна.

Төрийн өмчийн түрээсийн орон сууц хөтөлбөр цаашид үргэлжлэх байх. Ер нь иргэдэд ямар сувгаар мэдээлэл хүргэх вэ?

Мэдээж Төрийн өмчийн түрээсийн орон сууц хөтөлбөр цаашид ч үргэлжилнэ гэж бодож байна. Цаашид Засгийн газар, салбарын яамны бодлого чиглэлийн дагуу “ТОСК” ТӨХХК-ийн хэрэгжүүлэх төсөл хөтөлбөрүүдийн хүрээнд түрээсийн орон сууцны санг тогтмол нэмэгдүүлэх, зорилтот бүлгийн иргэдийнхээ орон сууцны нөхцөл, хангамжийг сайжруулах зорилгоор эрчимтэй ажиллах болно. Төлөвлөсөн төсөл хөтөлбөрүүд маань амжилттай хэрэгжээд тэрхүү төсөл хөтөлбөрөөс тодорхой тооны орон сууцаар түрээсийн орон сууцны санг нэмэгдүүлж, улмаар бэлэн болсон түрээсийн орон сууцнууддаа холбогдох журам, дүрмийн хүрээнд шаардлага хангасан иргэдээ хамруулах тухай мэдээ, мэдээллийг хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэл болон байгууллагын www.tosk.gov.mn вэб сайтаар иргэддээ нээлттэй мэдээллийг шуурхай хүргэж ажиллана.